Bıçak Bakım Kılavuzu
Bıçakların kalitesini korumasında ve ömrünün uzun olmasında en önemli etmenlerin başında bakım ve temizlik uygulamaları gelmektedir. Bıçakları uzun yıllar boyunca ilk günkü keskinliğiyle kullanabilmek için önce bu ürünlerin çeşidine göre hangi işlevlere sahip olduğunu bilmek ve bu amaca uygun olarak kullanmak gerekir. Her bıçak, işlevine uygun şekilde kullanılmalıdır. Örneğin, ekmek bıçağı ile et kesmeye çalışmak ya da meyve bıçağıyla ekmek dilimlemek, bıçakların verimli kullanılamamasına neden olur. Yanlış tercihin yanı sıra bıçaklara fazla kuvvet uygulamak ve onları doğru şekilde yıkamamak da bıçaklarda istenmeyen sonuçlara yol açar.
Bıçakların işlevlerine uygun olarak kullanılmasının ardından düzenli ve doğru bakım gelir. Bıçağın bakımı, aslında bıçağın kullanımıyla beraber başlar. Bir bıçağın kullanım şartları o bıçağın sağlıklı şekilde işlevini yerine getirmesi adına son derece önemlidir.
Bıçaklar, üretim esnasında 1000° ile -80° derecelere kadar değişen sıcaklıklarda pek çok prosesten geçmektedir. Bu işlemlerin her biri bıçağın dayanıklılığını arttırmaktır. Son derece kontrollü olarak yürütülen bu süreçlerdeki özene, bıçağın temizliğinde de devam edilmelidir. Örneğin, bulaşık makinesi gibi son derece kontrolsüz bir ortam, anlık değişen sıcaklıklar, ağır kimyasallar bulunan bir temizlik aracı bıçak temizliğinde tavsiye edilmemektedir. Ayrıca, bulaşık makinesinde yıkanan bıçakların daha kısa süre içinde körelip yüzeylerinin çizildiği ve yüzeyinde pas benzeri lekelenmeler oluştuğu gözlemlenmiştir.
1- Bıçak Temizliği
Bıçak temizliğinde ağır kimyasal maddelerden ve aşındırıcı materyallerden kaçınılmalıdır. Bunun yerine tazyikli olmayan suyun altında, sert yüzeyi olmayan bir sünger ve aşındırıcı olmayan bir deterjan kullanılmalıdır. Bıçaklar yıkandıktan hemen sonra kurutulup uygun saklama ortamına taşınmalıdır.
Ahşap Saplı Bıçak Temizliği
Ahşap saplı bıçakların, ahşabın yapısı sebebiyle su altında uzun süre tutulmamalıdır. Ilık su ve yumuşak bir süngerle temizlenen bıçağın yıkandıktan hemen sonra iyice kurutulması gerekir. Ayrıca bıçağın ahşap kısmının daha parlak bir renge ve ipeksi bir dokuya ulaşabilmesi için birkaç haftada bir keten tohumu yağıyla temizlenmesi tavsiye edilmektedir.
Plastik Saplı Bıçak Temizliği
Plastik saplı bıçaklar sıcak suyun altında bulaşık deterjanıyla temizlenebilir. Öte yandan, plastik saplı bıçaklarda zaman içinde mat bir görünüm meydana gelebilir. Bunu önlemek için bıçağın sapı bir damla zeytinyağıyla ovularak mat doku ortadan kaldırılabilir.
Anında Kurulama
Nem ve su, bıçakların üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir. Bu nedenle bıçak ıslak bırakılmamalı, her yıkamanın ardından hemen kurulanmalıdır. Özellikle bıçağın sapının kök kısmını iyice kurulamak olası bakteri oluşumunun da önüne geçer.
Saklama Koşulları
Bıçaklar hem güvenlik hem de düzeni sağlamak amacıyla, açık bir şekilde tezgâh üzerinde bırakılmamalıdır. Bıçakların saklanması için bıçak mıknatısları, blokları veya bıçak çantaları kullanmak, bıçakların keskinliğini ve temizliğini korumakta etkilidir. Böylece bıçakların herhangi bir yüzeye veya serbest bir biçimde birbirine temas etmesi önlenir ve bıçağın keskinliği korunur.
Doğru Kesim Yüzeyleri
Bıçaklar, doğru kesim yüzeylerinde kullanılmalıdır. Direkt tezgâh üzerinde kesim yapılmamalı; ürüne uygun bir tahta üzerinde işlem yapılmalıdır. Bıçakların uygun yüzeylerde kullanılması bıçakların keskinliğini korur. Cam veya metal yüzeyler bıçağın kesici ağzını çabuk köreltebilir. Bu nedenle tahta veya plastik kesim tahtaları tercih edilmelidir. Bıçaklar donuk gıdalarda kullanılmamalı, uygun olmayan bıçaklar kemik gibi ürünlere temas ettirilmemelidir. Konserve açma, sert yüzeyleri delme gibi işlemler bıçaklarla yapılmamalıdır.
Ayrıca kesme tahtası üzerindeki malzemeleri sıyırmak için bıçağın kesici ağzının kullanılmasından kaçınılmalıdır.
2-Bıçakların Bilenmesi
Bıçakların keskinliğini korumak için düzenli olarak bileme işlemi yapılmalıdır. Bileme, bıçağın keskinliğini geri kazandırır ve kullanım sırasında daha işlevsel olmalarını sağlar.
Bıçağın her zaman keskin olması güvenlik, daha iyi kesim ve hız faktörü sağlar. Keskin olmayan bıçaklar, daha fazla güç uygulamanızı gerektirir ve bu da kazalara yol açabilir. Keskin bıçaklar, daha temiz ve düzgün kesimler yapmanıza yardımcı olur. Keskin olmayan bir bıçakla uğraşmak ise zaman kaybına neden olabilir.
Bıçakların bilenmesinde masat ve bileme taşı sıklıkla kullanılan materyallerdir. Masat kullanımında bıçak ile masat arasında 20-25 derecelik bir açı oluşturulmalı, bıçak seri şekilde dipten uca kadar masata sürülmelidir. Bıçak üzerine ağırlık verilmemeli, çok fazla güç uygulanmamalıdır.